De Gezonde Rijn

Het werkpakket de Gezonde Rijn draagt bij aan een Rijn die niet schadelijk is voor mens en dier. Door problemen als plasticvervuiling en visschade door scheepvaart te verminderen en te werken aan het herstel van trekvissen.   

Plasticvervuiling

Plastic afval in de Rijn vormt een groeiend, zorgwekkend probleem dat niet alleen de rivier en het leven in de rivier zelf, maar ook het omliggende milieu en de gezondheid van de mens aantast. Met dit deelproject van De Rijn Verbindt krijgen we inzicht in de bronnen van plastic afval in de Rijn en bijbehorende oplossingen.
We verzamelen het plastic met visserijmethoden (kor- en ankerkuilivisserij) en publieksacties op de oevers met vrijwilligers. Het plastic dat we verzamelen onderzoeken we op een systematische manier, zodat we de bron van het plastic kunnen achterhalen. In een plan geven we aan welke maatregelen effectief zijn in het terugdringen van de hoeveelheid plastic vervuiling. Aan beide zijden van de grens Nederland-Duitsland zullen we één van de maatregelen daadwerkelijk uitvoeren. We delen de uitkomsten met gebiedsbeheerders, recreatieondernemers, schippers, vissers en andere actoren en betrekken hen bij het formuleren van mogelijke oplossingsrichtingen.

Herstel van de trekvissen

De rivier de Rijn, haar uiterwaarden en zijrivieren, zijn een belangrijk leefgebied voor trekvissen. Trekvissen migreren tijdens hun levenscyclus van het zoete water van de rivier naar zee of andersom. De afgelopen decennia zijn de populaties trekvissen in de Rijn door menselijke ingrepen steeds verder onder druk komen te staan en achteruitgegaan. Door de aanleg van stuwen en sluizen is de Rijn niet meer vrij passeerbaar voor trekvissen. Ook paai- en opgroeihabitats zijn door het gebruik van de rivier beschadigd geraakt en niet of moeilijk bereikbaar. De Rijn Verbindt werkt aan verschillende projecten om het gedrag van trekvissen te leren kennen en om het aantal trekvissen in de Rijn weer toe te laten nemen. Met de informatie die we verzamelen, binnen en buiten dit project, ontwikkelen we een strategie om de Rijn weer gezond te maken voor trekvissen. Door deze trekvissen een betere toekomst te geven in hun natuurlijke omgeving in de rivier bereiken we ons doel om de biodiversiteit te verhogen en het ecosysteem te verbeteren.

Visschade door scheepvaart

Er worden regelmatig gewonde trekvissen gevonden langs de Rijn. In dit deelproject onderzoeken we de mogelijke hinder en/of schade door scheepvaart in de Rijn. Het onderzoek heeft als doel de schadeomvang vast te stellen en oplossingen te ontwikkelen. We gebruiken diverse methoden, waaronder het verzamelen van gewonde vis (voornamelijk aal) met ankerkuilbemonstering, het inspecteren van oevers en het analyseren van  scheepsbewegingen via drones, AIS-systemen en Sentinel-satellieten. We betrekken de scheepvaartsector en autoriteiten actief bij het formuleren van oplossingen om de impact op trekvissen te verminderen. Samen streven we naar een beter begrip en effectieve maatregelen voor een duurzamere co-existentie van scheepvaart en trekvissen.

Analyseren van gehoorsteentjes

We bestuderen gehoorsteentjes van gevangen trekvissen (otolietenonderzoek) om meer te leren over waar trekvissen vandaan komen, waar ze zich voortplanten,  welke migratieroutes ze nemen en welke obstakels ze daarbij tegenkomen.

Uitzetten van jonge trekvissen

Ook zetten we jonge elften en steuren uit in de Rijn, twee vissoorten die eerder verdwenen uit de rivier. Op deze manier verhogen we de aantallen elften en steuren in de Rijn zodat er weer zichzelf instandhoudende populaties kunnen ontstaan. Via onderzoek volgen we in hoeverre de herintroductie van elften en steuren succesvol is.

Citizen Science Oude IJssel

Het project Citizen Science Oude IJssel heeft als doel om via ‘citizen science’ kennis te ontwikkelen over trekvissen in de Oude IJssel – een grensoverschrijdende zijrivier van de Rijn. Dit betekent dat burgers vrijwillig helpen met het vangen en zenderen van trekvissen om hun bewegingen te kunnen volgen. In het project leren we over het migratiegedrag van de trekvissen in deze zijrivier van de Rijn. Via vrijwilligersdagen delen we deze kennis.